Bonke, Ilse
Gebreide sokjes en een plastic koe: Een onderzoek naar het vormgeven en uitvoeren van stervensrituelen voor mensen met dementie en hun naasten.
Master thesis, Master Geestelijke Verzorging.
Abstract
De doelstelling van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in hoe geestelijk verzorgers stervensrituelen vormgeven in verpleeghuizen voor mensen met dementie en hun naasten. In het literatuuronderzoek zijn drie concepten beschreven namelijk; dementie, geestelijke verzorging in de context van dementie en stervensrituelen. Er is kwalitatief onderzoek gedaan middels interviews naar de ervaringen van geestelijk verzorgers in het vormgeven en uitvoeren van stervensrituelen voor mensen met dementie en hun naasten.
Het onderzoek is maatschappelijk relevant, aangezien er een lacune bestaat in de verbinding tussen de theorie en de praktijk. Er is namelijk onderzoek gedaan naar dementie en naar stervensrituelen, maar niet naar de ervaringen van geestelijk verzorgers met betrekking tot het vormgeven en uitvoeren van deze stervensrituelen in de praktijk.
In het theoretisch kader is de focus gelegd op drie hoofconcepten: dementie, geestelijk verzorging in de context van dementie en stervensrituelen. Deze drie concepten staan in relatie tot elkaar. De concepten van Corja Menken- Bekius en Ronald Grimes uit het hoofdstuk stervensrituelen zijn gebruikt om de geestelijk verzorgers te bevragen over het vormgeven en uitvoeren van een stervensritueel. Na het empirische gedeelte van het onderzoek zijn de conclusies en beperkingen van dit onderzoek beschreven.
Er kan geconcludeerd worden dat het doel voor een groot deel behaald is. De geestelijk verzorgers geven aan dat ze in het vormgeven en uitvoeren van stervensrituelen voor mensen met dementie veel aandacht hebben voor de behoeften van het individu. Er wordt in het vormgeven en uitvoeren rekening gehouden met de gevolgen van dementie en de rol van de naasten. De geestelijk verzorgers zijn bewust bezig met het gebruik van taal, hun lichaamshouding, de plek waar het ritueel plaatsvindt en de rol van het lichaam en de zintuigen. Het onderzoek slaat dus een brug tussen de theorie en de praktijk. De mens met dementie staat centraal in de rituelen, maar de aandacht is ook sterk aanwezig voor de eventuele aanwezige naasten. De geestelijk verzorgers geven aan dat zij in het uitvoeren van het ritueel ook kracht en bemoediging willen schenken aan de andere aanwezigen, in dit geval zijn dat de mensen die achterblijven. Dat levert gelijktijdig ook een spanningsveld op.
3
Uit de theorie blijkt dat geestelijk verzorgers veelal putten uit hun eigen ervaring en intuïtie en dat is bevestigd in de interviews met de geestelijk verzorgers. Hoewel de geestelijk verzorgers allemaal opgeleid zijn en ook vervolgcursussen volgen, mist er een onderbouwd theoretisch kader rondom hun handelen in het werken met mensen met dementie. Een basishouding lijkt voldoende te zijn, maar wordt dit door iedereen zo ervaren, of is er toch ook behoefte aan een methodiek?
Vervolgonderzoek is nodig om meer inzicht te krijgen in hoe geestelijk verzorgers deze rituelen vormgeven. Het is daarnaast interessant om vervolgonderzoek te doen naar geestelijke verzorging in de context van dementie. Tevens is er in dit onderzoek vooral aandacht geweest voor de afwegingen en de ervaringen van de geestelijk verzorgers. Het zou interessant zijn om naasten te bevragen op hun ervaringen met een stervensritueel.
Actions (requires login)
 |
View Item |
