Mast, Hilly
(2016)
Slechtheid in de mens; een mythe?
Master thesis, Master Geestelijke Verzorging.
Abstract
Verhalen over mensen zijn van alle tijden en alle volken. Ze typeren het menselijk bestaan en geven een beeld over de aard van mensen. De verhalen zoals we die uit de Bijbel kennen dragen hieraan bij. Opvallend is dat het Bijbelse beeld suggereert dat de mens slecht is. Diverse passages lijken hier gewag van te maken. Dit roept vragen op die in deze scriptie aan de orde komen. De vragen zijn geformuleerd naar aanleiding van de verzen Genesis 6:5 en Genesis 8: 21. Hierin worden expliciete uitspraken van JHWH weergegeven over slechte neigingen van de mens. Het is moeilijk om deze uitspraken te vatten zonder te kijken naar de cultuur-historische context. Vandaar dat deze scriptie gericht is op het duiden van genoemde verzen, met inachtneming van de literair en godsdiensthistorische achtergrond. Het levert een zoektocht op die teruggaat tot vele jaren vóór het ontstaan van de Bijbel. Deze zoektocht wordt aangegaan uit nieuwsgierigheid, maar ook om geestelijk verzorgers een begrip te geven van een mensbeeld zoals in de Bijbel weergegeven en inmiddels in onze cultuur verankerd is. Om te kunnen helpen zal men de mens en diens mensbeeld moeten zien te leren kennen (hoofdstuk 1).
Met de passages Genesis 6:5 en Genesis 8:21 omsluiten we het zondvloedverhaal waarin Noach op aanwijzing van JHWH met zijn ark vol dieren weet te overleven. Het is een verhaal dat vanuit diverse bronnen is opgetekend en een bepaalde gelaagdheid kent. In deze scriptie onderwerpen we het verhaal alsmede het ontstaan ervan aan een nadere bestudering (hoofdstuk 2). Dit leidt tot een achterliggend verhaal dat verwantschap heeft; de mythe van Gilgamesh, dat op zijn beurt ook weer achterliggende verhalen kent. Ook het ontstaan van het oer-oude Gilgamesh-epos krijgt derhalve nadere bestudering (hoofdstuk 3). De analyse van het Bijbelse zondvloedverhaal en een belangrijke Mesopotamische variant leveren in deze scriptie elementen op die het mogelijk maken om de verzen Genesis 6:5 en Genesis 8:21 beter te begrijpen vanuit hun achtergrond. Dit gebeurt met name door te bezien hoe van godswege de taak van mensen gedacht was en hoe de mens hierop reageert. De mens blijkt al in het begin van de Bijbel overmoedig te worden. De mens overschrijdt de eigen grenzen, die van menselijkheid, door te reiken naar vruchten van een verboden boom, waarmee kennis van goed en kwaad wordt gesymboliseerd (hoofdstuk 4). Dit alles komt niet overeen met de goddelijke intentie. Deze scriptie richt zich aansluitend op de goddelijke reactie in Bijbel en Mesopotamische mythen, hetgeen ons tevens dichterbij de uitspraken in genoemde Genesisverzen brengt (hoofdstuk 5). In hoofdstuk 6 kan dan de balans opgemaakt worden waarbij een positieve duiding wordt gegeven aan beide goddelijke uitspraken in Genesis 6:5 en Genesis 8:21. Onvolkomenheid, zoals door mensen ervaren en de achterliggende bron van rebellerend menselijk gedag, kan een plaats krijgen in de schepping doordat JHWH duidelijker grenzen stelt in het aardse bestaan van mensen. Tegelijkertijd wordt daardoor de taak van de mens meer duidelijk: voortaan bijdragen aan de creatio continuo. Dit is althans de conclusie uit bestudeerde teksten (hoofdstuk 6). Hoe met deze kennis gewerkt kan worden, mede gezien verankerde ideeën over slechtheid in de mens, is een punt van beschouwing in het laatste hoofdstuk (hoofdstuk 7). Hierbij zal een narratieve invalshoek gesuggereerd worden als methode om mensen te helpen een coherent zelfbeeld te krijgen, dat krachtig genoeg is als basis in een wereld waar men met onvolkomenheden te maken heeft.
| Type: |
Thesis
(Master)
|
| Supervisors (RUG): |
| Supervisor | E-mail | Tutor organization | Tutor email |
|---|
| Meer, M.N. van der | M.N.van.der.Meer@rug.nl | | | | Ruiten, J.T.A.G.M. van | J.T.A.G.M.van.Ruiten@rug.nl | | |
|
| Degree programme: |
Master Geestelijke Verzorging |
| Academic year: |
2014- 2015 |
| Date of delivery: |
18 Nov 2016 |
| Last modified: |
18 Nov 2016 12:47 |
| URI: |
https://rcs.studenttheses.ub.rug.nl/id/eprint/78 |
Actions (requires login)
 |
View Item |
